Kupa tedavisi-hacamat yaklaşık 5000 yıldır dünyada yaygın olarak kullanılan ve en güçlü detoks yöntemlerinden birisi olan kadim bir tedavi metodudur. Kupa tedavisini ilk televizyon ekranında, çocukken rahmetli Adile Naşit ve Kemal Sunal’ın bir filminde gördüğümü hatırlıyorum. Adile Naşit, yine o meşhur yüz ifadesiyle Kemal Sunal’ı yatırmış, sırtına bardaklar kapatıyordu. Çok tuhaf ve gülünç gelmişti gözüme… Anlamamıştım ne olduğunu ama Kemal Sunal’ın bağırışı oldukça komikti ve çok güldüğümü hatırlıyorum. Yani işin aslı, ninelerimiz, analarımız, atalarımız hep uygulamışlar bu yöntemi.

Tarihine bakacak olursak aynı akupunktur uygulamaları gibi 3000-5000 yıllık geçmişi olduğunu, ilk kimlerin hangi coğrafyada uygulamaya başladığını tam olarak tespit edemediğimizi biliyoruz. Bildiğimiz, kupa tedavisi ve hacamatın kadim bir uygulama olduğu, toplumların süzülen ve aktarılan yöntemleri arasında kendisine yer bulduğu şeklinde. Taa Eski Mısır’daki fresklerde kupa tedavisine ait kabartmalı duvar süslerini görüyoruz mesela, ya da tıbbın babası, tüm hekimlerin ettiği yemine adını veren Hipokrat’ın kupa tedavisini ve hacamatı uyguladığını (İngilizce kaynaklarda blood-letting yöntemleri olarak da geçiyor) biliyoruz. İslam dininin peygamberi Hz. Muhammed (S.A.V)’in hadislerinde ve sünnetinde de hakkettiği yeri bulduğu ise zaten bilinmekte.

Peki nedir kupa tedavisi? Ne işe yarar? Birçok modern tıp doktorunun elinin tersiyle ittiği gibi gerçekten bir safsata ve şarlatanlık aracı mıdır yoksa gerçekten işe yarar ve üzerinde araştırmalar yapılmış, etkileri gösterilmiş bir metod mudur?

Öncelikle kişisel bakış açımızın, hiçbir yöntemi “olmaz öyle şey” diyerek elimizin tersiyle itmeye dair olmadığını, gerçek şüpheci bilimsel bakış açısının, “gerçekten işe yarıyor ve bizler bilmiyor olabilir miyiz?” bakışını barındırması gerektiğini vurgulayalım ve anlatmaya başlayalım.

Kaç Çeşit Kupa Tedavisi Vardır?

Kupa tedavisi uygulamanın tipine göre temelde iki çeşittir: 

• Kuru Kupa: Cilde sadece vakum yapacak uygulama gerçekleştirilir ve kan alınması söz konusu değildir. Bu bağlamda cilde kesikler uygulanmaz. Bölgesel olarak dolaşımın arttırılması yolu ile, hastalık yapan etkenlerin uzaklaştırılması, tekrar dolaşımına katılmasının sağlanması amaçlanır. Daha çok Çin Tıbbı uygulamalarının bir parçasıdır. Etkisi yaş kupa-hacamata kıyasla daha sınırlıdır. 
• Yaş Kupa (Hacamat): Cilde vakum uygulanması + kesikler yapılarak bölgesel olarak kanın dışarı alınması söz konusudur. Bölgesel olarak dolaşımın arttırılmasına ek olarak, hastalık yapıcı etkenlerin doğrudan kanatma yoluyla ve bu kanın vücut dışına alınması yoluyla, bedenden net olarak uzaklaştırılmasını içerir. Ayrıca cilde yapılan küçük ve yüzeyel kesikler, cilt yoluyla birçok iyileştirici ve ağrı kesici kimyasal maddenin salgılanmasıyla iyileşme sürecini de başlatıp hızlandırırlar. 

Kupa Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Öncelikle hekimin sizi bir ön değerlendirmeye alması gerekir. Bu değerlendirmede uygulamaya uygunluğunuz ve varsa engel durumlarınızın tanımlanması, hangi bölgeye, kaç adet kupa uygulanması ve bu kupalardan hangisine ek olarak yaş kupa yani hacamat uygulanmasının gerekeceğini belirlemek amaçtır. Ön değerlendirmeden sonra, cildin dezenfeksiyonu yapılır. Bu aşamada dezenfektan seçimi de ek hastalık durumunuza göre değişkenlik içerir.

Örneğin otoimmun tiroid sorunu, Hashimoto veya Graves gibi bir hastalığınız varsa batikon, tentürdiyot vb iyot içeriği yoğun bir dezenfektan kullanılmaması doğru olur. Dezenfeksiyon işleminden sonra kupa uygulanmasına geçilir. Bu aşamada ilgili hekimin seçeceği yönteme bağlı olarak kupaların ispirtolu yanan bir pamuk yardımıyla ısıtılması sonrası veya vakum tabancası gibi başka yöntemle kupaların yerleştirilmesi uygulanır. Hangi basınç altında ve ne kadar süre bekletileceği yine hekimin bilgisi ve uzmanlığı dahilinde olmalıdır. Yine uygulamanın tipine göre, lokal bekletme aşamasından önce, lenfatik akımın yönünde uygun basınç altında, kupalar yardımıyla derin myofasial masaj yapılması da etkinliği arttıran bir başka ek yöntemdir.

Kupa ile vakumlama aşaması bittikten sonra vakumlanan bölgenin rengine göre hekim hangi alanlardan cilde ince kesikler yapılması gerektiğine karar verir veya bu aşamayı hiç yapmadan işlemi kuru kupa safhasında da kesebilir. Bazen de kuru kupa uygulaması, akupunkturla eşzamanlı uygulanabilir. Hacamat yani yaş kupa uygulaması sırasında cilde 0.5-1mm derinliğinde ve birbirine belli mesafede ve sayıda, cildin dermatom hattı dediğimiz hatlarına paralel ince kesikler atılır. Bu kesiklerin gereksiz derin olması veya dermatom hattına paralel olmaması, iyileşmeyi geciktirip, cilt üzerinde kalıcı yara izleri bırakmaya sebep olup, tedavinin de etkinliğini düşürecektir. Çünkü hacamatta tam da 0.5-1 mm arasındaki derinlikte yer alan özel bir damar dolaşım sistemindeki kanı boşaltabilmek amaçtır. 

Yaş kupa uygulaması, gelen kanın niteliğine göre aynı seans içinde aynı bölgeye birkaç kez tekrarlanabilir. Ardından işlem sonlandırılır ve uygulama yapılan yerlerin üzeri steril gazlı bezle kapatılır.

İşlem sırasında canım yanar mı?

Bu sorunun yanıtı, kişinin ağrıya hassasiyetine göre değişkendir. Ancak cilde kupa ile vakumlama, bu bölgeyi uyuşturup acı-ağrı duyusunu azaltır hatta ortadan kaldırır. Dolayısıyla çok büyük ihtimalle, herhangi bir ağrı-acı hissetmeyeceksiniz.

Kupa Tedavisi – Hacamat yaptırdım. Şimdi nelere dikkat etmem lazım?

Uygulama yapılan bölgelerin suyla teması, beslenmede dikkat edilmesi gerekenler, egzersiz, cinsel ilişki, uygulama sonrası steril gazlı pedlerin ne zaman çıkarılması gerektiği gibi konularda dikkat edeceğiniz detaylar, sizin durumunuza özel olarak seans sonunda paylaşılacaktır.

Ne sıklıkta tedavi uygulanabilir?

Bu sorunun yanıtı hangi tedavi protokolünün uygulandığına ve kişinin durumuna göre değişkendir. Hekiminiz, size seans sonrasında bilgi verecektir.

Hangi durumlarda Kupa Tedavisi ve Hacamat uygulanabilir? 

T. C. Sağlık Bakanlığı Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Daire Başkanlığı’nca hazırlanan yönetmeliğe göre aşağıdaki durumlarda Kupa Tedavisi ve Hacamat kullanılabilir;

1. Hastalık hali olmasa da koruyucu hekimlik dahilinde bağışıklığın güçlendirilmesi (Organik bir rahatsızlığı tanımlanmayan hastalarda immun sistemi güçlendirme)

2. Yumuşak doku romatizması (Fibromiyalji Sendromu)

3. Romatizmal hastalıklara ait kronik ağrı, eklem hareket kısıtlılığı, sabah tutukluğu, yorgunluk gibi durumlar

4. Kas-iskelet sistemi mekanik ağrıları (kemiklerin, kasların, tendonların, kıkırdakların kendisine ait hasarlanma, travma, yaralanmasına bağlı ağrılardır)

5. Diz ağrısı (osteoartrit vb, kireçlenme vb).

6. Migren ve gerilim tipi baş ağrısı gibi organik olmayan baş ağrıları

7. Organik olmayan uyku bozuklukları

8. Sindirim sistemi hastalıklarına ait bulantı, kusma, kabızlık gibi durumlar

Kimlere Kupa Tedavisi-Hacamat uygulanmaz? Kontrendikasyonlar nelerdir?

1.Gebelik

Hali hazırda gebeler üzerinde herhangi bir çalışma olmadığından  dolayı, gebelere hacamat yaptıktan sonra fetüsü besleyen kan dolaşımın nasıl etkilendiğini bilinmediği için gebelik kontrendikasyon teşkil eder.

2.Adet dönemi- Menstrüasyon dönemi

Adet kanaması boyunca kaybedilen kan miktarı ortalama 50 ml olup, en fazla 100 ml dir. Adet  döneminde yapılan hacamat, kan volümü fazladan azalmasına ve demir eksikliğine  sebep olabilir. Artı, hacamatın hormon profiline nasıl etki edeceğine dair bilgi yoktur.

3. Uzak dokulara veya lenf bezlerine sıçrama yapmış kanser varlığı (Metastatik kanser)

4. Toplardamarlarda damar içi pıhtılaşma sorunu olanlar (Derin ven trombozu (DVT) yani damar içi pıhtılaşma sorunu olanlar: hacamat  kan hızını arttırdığı için mevcut olan trombüsleri yani pıhtıları yerinden oynatıp akciğer vb uzak dokulara pıhtı atmasına (pulmoner emboli) sebep olabilir)

5. Kontrol altına alınamayan kalp hastalığı varlığı, kalbin kan pompalama gücünün ileri düzeyde azalmış olduğu hastalar (Dekompanse kalp hastalığı) 

6. Toplardamar iltihabı (Tromboflebit)

7. Aktif yaralar, cerrahi yaralar

8. Kansızlık (Anemi; Hb < 9.5 mg/dl’nin altı) durumunda, kansızlığın sebebi araştırıldıktan sonra gereği halinde ancak demir içeren ilaç tedavisinden sonra, hacamat uygulanır.

9. Hemofili

10. Kanama/pıhtılaşma bozukluğu öyküsü

11. Kan sulandırıcı ilaç kullanımı varlığı (Antiagregan ilaç kullanımı durumu)

12. Düşük kilolu olmak (Düşük vücut kitle indeksi ; < 18’den az)

Kupa Tedavisi ve Hacamat Nasıl Etki Eder?

• Lenfatik akımı düzenler ve hızlandırır.
• Dokuların kan akımını düzenler ve hızlandırır. Böylece hücrelerin beslenmesi ve toksik atıklarının da uzaklaştırabilmesi desteklenir.
• Hücreler arası mesafede (intersellüler matriks) durağanlaşmış kan akımına bağlı ve toksik madde birikimine bağlı stazı yani tıkanıklığı açar ve yaş kupa yani hacamat ile doğrudan bu toksik maddelerin vücut dışına vakumlanması ve alınması sağlanabilir.
• Cilt üzerinde belli noktalar ve alanlar belli iç organlara sinir sistemindeki refleks yollarla bağlantılıdır. Bu yollar vasıtasıyla iç organlarda regülasyonu destekler.
• Cilt üzerine basınç artışı veya ince kesikler yoluyla yapılan uyarılar yine sinir sistemi üzerinde nörohumoral yani kimyasal maddelerin salınmasını tetikler ve başlatır. Bu kimyasal maddeler (nitrik oksit, histamin, serotonin-trombosit agregasyonu ile salınır, P maddesi, endorfin, enkefalin vb)  ağrı kesici, kan damarlarını açıcı vb etkiler taşımaktadırlar.